چطور عادت‌های بد را ترک کنیم؟

در این پست می‌خواهم دربارۀ ترک کردن عادت‌های بد صحبت کنم؛ چون از همان لحظه‌ای که عادت‌های بد را ترک می‌کنیم، مسیر برای رسیدن به موفقیت‌های بیشتر برایمان هموار می‌شود؛ درنتیجه سطح زندگی ما به شکل‌های مختلف شروع می‌کند به ارتقا یافتن… .

همۀ آدم‌ها بدون استثنا دارای عادت‌های بد مختلفی هستند (چه کوچک، چه بزرگ)؛ اما همۀ افراد، متعهد به ترک کردن عادت‌های بد خود نیستند! و این یکی از دلایلی است که همۀ افراد موفق و ثروتمند نیستند.

شما هرچقدر بیشتر بتوانید عادت‌های خوب را جایگزین عادت‌های بد کنید، موفق‌تر و شادتر خواهید بود.

در ادامه متوجه می‌شوید که چرا می‌گویم «همۀ آدم‌ها عادت‌های بد مختلفی دارند»؛ اما همین ابتدا این نکته را بدانید که اگر کسی می‌گوید «من هیچ عادت بدی ندارم»، قطعاً خودش را به‌درستی نشناخته است.

شیوۀ ترک کردن عادت‌های بد

برای اینکه بخواهیم یک عادت بد را ترک کنیم و یک عادت خوب را جایگزین آن کنیم، باید ابتدا دلیل شکل‌گرفتن عادت‌های بد را بدانیم!

در پست‌های قبلی سایت جهان بهتر دربارۀ اهرم رنج و لذت توضیح داده‌ام؛ اما اینجا خیلی ساده و خلاصه این موضوع را برایتان تعریف می‌کنم؛ اهرم رنج و لذت می‌گوید: «هر اقدامی که انجام می‌دهیم، برای دور شدن از یک رنج و رسیدن به یک لذت است».

برای مثال، اگر ما تشنه باشیم چه کاری انجام می‌دهیم؟

بله درست است؛ ما آب می‌نوشیم! اما آب نوشیدن را تا چه زمانی ادامه می‌دهیم؟ تا زمانی که از رنج تشنگی رها شده و به لذت سیر آبی برسیم. و اگر دقت کرده باشید، ما هرگز بیش از حد آب نمی‌خوریم؛ چون این کار خودش باعث ایجاد یک رنج می‌شود.

در یک‌کلام، مغز انسان از رنج دوری می‌کند و به سمت لذت پیش می‌رود.

دلیل شکل‌گرفتن عادت‌های بد

هر عادت بدی که در نظر بگیرید، (به‌صورت ناخودآگاه) باعث تجربۀ یک لذت خاص برای مغز می‌شود؛ حالا چه آن لذت کم باشد، چه زیاد!

به‌صورت ذاتی، انسان به لذت و شادی نیاز دارد. دلیل شکل‌گرفتن یک عادت بد، این است که مغز در طول روز به اندازۀ کافی لذت را تجربه نمی‌کند؛ بنابراین سعی می‌کند با انجام کارهای مختلفی که باعث لذت می‌شود، کمبود این لذت را تا حدی جبران کند.

به بیانی دیگر، وقتی که مغز در طول روز لذت‌های سالم و مفید را تجربه نکند، برای جبران این کمبود لذت، به دنبال انجام کارهایی می‌گردد که باعث لذتی هرچند بسیار کوچک می‌شود؛ مثل سوت زدن، بازی‌کردن با موها و… .

مثلاً اگر فردی صبح تا شب در اینستاگرام می‌چرخد، به این خاطر است که دیدن تصاویر و کلیپ‌ها برایش لذت‌بخش است! و او تا زمانی که از این کار لذت ببرد، آن را ادامه می‌دهد.

بهترین راه برای ترک کردن عادت‌های بد

4 گام برای ترک عادت‌های بد وجود دارد که در اینجا به ترتیب آن‌ها را بررسی می‌کنیم:

1. انتخاب یک عادت بد
2. متعهد شدن
3. شناختن عادت بد
4. پیداکردن جایگزین

لطفاً دقت داشته باشید که انجام همۀ این موارد الزامی هستند.

گام اول: یک عادت بد را انتخاب کنید!

یادتان باشد که نمی‌شود 20 عادت بد را به‌صورت هم‌زمان نابود کرد؛ بنابراین ابتدا در اولین قدم، مهم‌ترین و بزرگ‌ترین عادت بد خود را انتخاب کرده و فقط روی ترک همان یک عادت متمرکز شوید؛ سپس وقتی که آن عادت بد را ترک کردید، رسیدگی به عادت‌های بد دیگر برایتان آسان‌تر می‌شود.

بنابراین نخواهید که همۀ عادت‌های بدتان را یکجا ترک کنید! چون این امر ممکن نیست و فقط باعث شکست و دلسردی شما می‌شود.

پس به این دو نکته حتماً عمل کنید:

1. فقط یک عادت بد را برای ترک کردن انتخاب کنید.
2. مهم‌ترین و بزرگ‌ترین عادت بدتان را انتخاب کنید.

گام دوم: متعهد شوید!

تا زمانی که برای ترک یک عادت بد متعهد نشوید، این کار ناممکن خواهد بود؛ چون یا هیچ قدمی برای ترک آن عادت بد برنمی‌دارید و یا اگر هم تصمیم به ترک آن عادت بگیرید، هر بار در میان مسیر، عهدتان را می‌شکنید و به نقطۀ اول بازمی‌گردید.

پس در دومین قدم برای ترک عادت‌های بد خود، باید متعهد شوید! یعنی با اراده‌ای پولادین، مصمم شوید که آن عادت بد را ترک کنید و به خودتان تعهد بدهید که این کار را قاطعانه انجام می‌دهید.

گام سوم: عادت بد را به‌خوبی بشناسید!

برای اینکه بتوانید یک عادت بد را نابود کنید، باید آن را به‌خوبی بشناسید و ببینید که انجام آن عادت، چه لذتی برای مغزتان دارد؛ یعنی باید بفهمید که با انجام یک عمل، به‌صورت ناخودآگاه چه لذت پنهانی را تجربه می‌کنید. اگر بتوانید این مرحله را به‌درستی انجام دهید، قدم سوم را برای ترک عادت‌های بد برداشته‌اید.

دو مثال برای درک بهتر این موضوع:

فرد مدام در اینستاگرام می‌چرخد: این عادت علاوه بر اینکه باعث لذت‌های کوچک می‌شود، می‌‌تواند به دلیل فرار از رنج‌های مختلفی شکل گرفته باشد؛ مثل فرار از مشکلات زندگی، انجام ندادن کاری خاص که باعث ایجاد رنج (یا لذتی کمتر) در مغز فرد می‌شود و… .

جویدن ناخن‌ها: این عادت ممکن است باعث دوری از رنجِ «اضطراب» و یا تجربۀ لذتی کوچک برای مغز باشد.

گام چهارم: یک جایگزین پیدا کنید!

سپس باید برای آن لذت، یک لذت سالم جایگزین پیدا کنید که از یک عادت خوب نشئت می‌گیرد. یعنی هر زمان که خواستید یک عادت را تکرار کنید، به‌صورت آگاهانه، یک کار دیگر را (جایگزین آن) انجام دهید که برایتان لذت‌بخش‌تر باشد.

این امر ممکن است در ابتدا سخت باشد، اما اگر تمرین کنید و این کار را ادامه دهید، بعد از مدتی متوجه می‌شوید که آن عادت بد را ترک کرده‌اید و حالا به‌جای آن، یک عادت مثبت و سازنده در خود ایجاد نموده‌اید.

برای مثال، اگر عادت دارید که هر روز ساعات زیادی را در اینستاگرام بچرخید و تصمیم دارید که این عادت بد را ترک کنید، برای ترک این عادت می‌توانید هر کار لذت‌بخش دیگری را جایگزین آن کنید. مثلاً می‌توانید یک بازی لذت‌بخش را روی موبایلتان نصب کنید و هر بار که خواستید به‌صورت عادت گونه اینستاگرام را باز کنید، به‌جای آن (به‌صورت آگاهانه) بازی موردعلاقۀ خود را اجرا کرده و به‌صورت کنترل‌شده به انجام آن بازی بپردازید.

به این شکل، آرام‌آرام این عادت بد را ترک می‌کنید؛ سپس قبل از اینکه «انجام آن بازی» برایتان تبدیل به یک عادت شود، می‌توانید به‌جای انجام آن بازی، یک عادت خوب و سازنده در وجودتان ایجاد کنید؛ در این صورت، شما با موفقیت یک عادت بد را ترک کرده‌اید و یک عادت خوب را جایگزین آن نموده‌اید.

استفاده از اهرم رنج و لذت برای ترک کردن عادت‌های بد

یک روش دیگر برای ترک عادت‌های بد وجود دارد که بسیار ساده است: استفاده از اهرم رنج و لذت!

برای اینکه از اهرم رنج و لذت برای ترک عادت‌های بد استفاده کنید، لازم است یک برگه کاغذ بردارید و به این سه سؤال پاسخ بدهید:

1. مهم‌ترین عادت بدی که می‌خواهم آن را ترک کنم چیست؟
2. اگر این عادت بد را ترک نکنم، در 5 سال آینده چه عواقب بدی را تجربه خواهم کرد؟ (تا جایی که می‌توانید بدترین عواقب ممکن را بنویسید)
3. اگر این عادت بد را ترک کنم، در 5 سال آینده چه خوبی‌هایی را تجربه خواهم کرد و از چه مزیت‌هایی بهره‌مند خواهم شد؟ (تا جایی که می‌توانید بهترین نکات مثبت را بنویسید)

این سؤالات را باید با صبر و حوصله پاسخ بدهید. سپس این برگه را هر روز حداقل یکبار، به مدت 21 روز مطالعه کنید. در طول مدت زمانی که این تمرین را انجام می‌دهید، باید سعی کنید از انجام آن عادت بدی که انتخاب کرده‌اید خودداری کنید.

این تمرین باعث می‌شود که جایگاه اهرم رنج و لذت در مغز شما به‌درستی تنظیم شود و کمکتان می‌کند که به‌راحتی عادت‌های بد را ترک کنید.

نکات مهم دربارۀ ترک کردن عادت‌های بد

• سعی کنید برای ترک عادت‌های بدتان یک پاداش خوب در نظر بگیرید؛ یعنی هر بار که یک عادت بد را ترک می‌کنید، به خودتان یک پاداش مناسب بدهید. با این کار انگیزۀ لازم برای ترک عادت‌های بد بیشتر می‌شود.
• هر عادت بدی که ترک می‌شود، ممکن است دوباره بازگردد؛ بنابراین باید همیشه سعی کنید عادت‌های خوب را در وجودتان پرورش دهید تا جایی برای عادت‌های بد باقی نماند.
• بعضی از عادت‌های بد، آشکار نیستند؛ یعنی برای پیداکردن آن عادت‌ها، لازم است ابتدا به خودشناسی برسید.
• هر عادت بدی را می‌توان ترک کرد؛ پس نپذیرید حرف افرادی که می‌گویند: «بعضی از عادت‌ها قابل ترک کردن نیستند». من با این گفته کاملاً مخالفم! هر عادت بدی قابل ترک کردن است؛ اما به شرطی که اراده کنید و برای ترک کردن آن عادت تمرین کنید.

جمع‌بندی نهایی

در این پست متوجه شدیم که چرا عادت‌های بد در وجود انسان شکل می‌گیرد؟ و فهمیدیم که اگر هر فرد، لذت‌های سالمی را در طول روز تجربه کند، ترک کردن عادت‌های بد برایش بسیار آسان خواهد بود.

به‌صورت خلاصه برای ترک عادت‌های بد لازم است 4 گام مهم بردارید:

1. انتخاب مهم‌ترین عادت بد
2. متعهد شدن برای ترک آن عادت بد
3. شناختن آن عادت بد
4. شروع ترک عادت بد با جایگزین‌کردن یک عادت خوب

امیدوارم که این پست از سایت جهان بهتر برایتان مفید واقع شده باشد؛ لطفاً نظرات و پیشنهادهای خود را در بخش دیدگاه‌های همین پست مطرح کنید؛ این کار کمک خواهد کرد که آموزه‌های مفید و ارزشمندی را از یکدیگر بیاموزیم.

ان‌شاءالله هرکجا که هستید، در پناه الله یکتا، شاد، پیروز، سلامت، ثروتمند و سعادتمند در دنیا و آخرت باشید.

دوستدار شما،
سید محمد موسوی

دانلود فایل کتابچه الکترونیکی این پست (PDF)

حجم این فایل: 1.2 مگابایت (بسیار کوچک)

سلامت این فایل تایید شده است.

برای دانلود این فایل روی دکمه زیر کلیک کنید:

دانلود فایل به صورت رایگان و مستقیم

شما می‌توانید برای دانلود این فایل، این QR Code را اسکن کنید.
(راهنمای استفاده)